Zweef met de Schauinslandbahn over de naaldboomvallei van Freiburg en kijk je ogen uit in het klokkenmuseum van Furtwangen. Meer avontuur? Wandel met het Boomkroonpad tussen de boomtoppen van Bad Wildbad door. Dit zijn de leukste bezienswaardigheden van het Zwarte Woud.
Kastelen, koekoeksklokken en natuurlijk Schwarzwalder Kirsch-taart: het Zwarte Woud in het zuidwesten van Duitsland is een even sprookjesachtige als smakelijke bestemming. Bovendien relatief dichtbij. Met naaldbomen, meren en bergen uitgestrekt over een gebied van 150 kilometer lang is er volop terrein te verkennen voor natuurliefhebbers. Aanvullend bieden de regionale hoofdstad Freiburg, pretpark Europa-Park en het Boomkroonpad gevarieerd familievermaak. De leukste bezienswaardigheden van het Zwarte Woud beleef je tussen de bomen, op het water en in historische stadskernen.
1. Burg Hohenzollern: historisch hoogtepunt
Vlakbij het stadje Hechingen ligt het 855 meter hoge landpunt Zollernberg, dat ook wel Zoller of Zollern wordt genoemd. Op de top zetelt Burg Hohenzollern als een kers op een Schwarzwalder Kirsch-taart. Dit is een van de meest bezochte kastelen van Duitsland. Populair vanwege de vele puntdaken variërend in grootte en de middeleeuwse kasteelmuren op meerdere niveaus. De ligging is sprookjesachtig: uitreikend boven de bossen en grasvelden in de wijde omgeving. Bovendien deels ingekapseld door groene boomtoppen. Bekijk in het kasteel de memorabilia uit de Pruisische geschiedenis, met de koningskroon en het uniform van Frederik II als pronkstukken.
Burg Hohenzollern is sinds de 11e eeuw in het bezit van de familie Hohenzollern. Hoewel familieleden nog steeds regelmatig in het kasteel verblijven, is Burg Hohenzollern van half maart tot eind oktober dagelijks geopend voor publiek. Opvallend: vroeger luidde de familienaam Hohenzollern simpelweg Zollern. Blijkbaar zochten de nazaten het zowel qua woning als in hun achternaam graag hogerop!
2. De trapsgewijze stortvloed van de Triberger Watervallen
In het Zwarte Woud vind je enkele van de hoogste watervallen van Duitsland: de Triberger Watervallen. Te vinden in de plaats Triberg, ruim 12 kilometer ten noorden van Furtwangen. Hier stort het water trapsgewijs van de Gutach-rivier naar beneden langs granieten rotswanden. Dit gebeurt in zeven etappes, door natuurlijk gevormde treden. Dit over een lengte van ruim 160 meter en tot op 711 meter boven zeeniveau.
Om deze watervallen op hoogte te bezichtigen, moet je een vrij stevige klim maken van ruim 2 kilometer. Je passeert twee houten bruggen en kijkt onderweg over de bergrand heen op de daken van Triberg neer. De geasfalteerde wandelpaden naar de watervallen toe zijn opvallend netjes en strak aangelegd en voorzien van leuningen. Het geheel wordt zorgvuldig onderhouden van de entree die je per persoon betaalt. Na 20.00 uur is er gratis toegang en wordt de waterval verlicht.
3. Koekeloeren in het klokkenmuseum van Furtwangen
De koekoeksklok vindt zijn oorsprong in het Zwarte Woud. De houten klokkensoort waaruit ieder uur een koekoek komt koekeloeren (oftewel ‘koekoekeloeren’) is een uitvinding uit de 17e eeuw. Deze en meer wetenswaardigheden over dit vogelhuisje – waar het klokje thuis tikt zoals nergens – kom je te weten in het Deutsches Uhrenmuseum in Furtwangen. In dit museum vind je mechanische klokken, atoomklokken en zakhorloges uit uiteenlopende periodes. Met meer dan achtduizend items om te bekijken verlies je hier alsnog zomaar de tijd uit het oog.
Onder de meest bijzondere uurwerken behoort een gouden ring omrand met pareltjes – waarvan wordt geschat dat die uit 1800 komt. Deze heeft de vorm van een staand oog waarin een mini-uurwerkje en -minutenwerkje onder elkaar zijn verwerkt. Een van de andere tijdloze pronkstukken is de Parijse klok uit 1680, die tot de allereerste slingeruurwerken behoort (een uitvinding van de Nederlandse wis- en natuurkundige Christiaan Huygens).
4. Munster van Freiburg: gezegend met Hosanna-bel
Freiburg, of Freiburg im Breisgau, is de regionale hoofdstad van het Zwarte Woud. Vooral het oude gedeelte van deze universiteitsstad trekt veel bezoek. Onder meer vanwege de hoofdkerk Munster van Freiburg. De glas-in-loodramen, waarvan sommige uit de 13e eeuw stammen, zijn de paradepaardjes. Bekijk bijvoorbeeld die met de afbeelding van de kruisafname van Jezus, met Mondriaan-achtige kleuren. Of brand binnen een kaarsje voor nabestaanden bij het Mariabeeld. Het beetje extra licht kan deze vrij donkere kerk best gebruiken.
Een ander opvallend element van de Munster van Freiburg is de 116 meter hoge, gotische toren van rood zandsteen. Als je in de kathedraal onder de toren staat en naar boven kijkt, tuur je recht in de 3290 kilo zware Hosanna-bel uit 1258. Het onderaanzicht van de klokkentoren oogt daarbij als de doorsnede van een soort achthoekige bloedsinaasappel. Juist liever van bovenaf bekijken? Beklim dan de toren tegen betaling via de steile wenteltrap.
5. Het tramspoor onder de Martinstor
Naast de Munster van Freiburg zijn er in Freiburg nog meer hoge bouwwerken die voor uitstekend vermaak zorgen. Bekijk vooral de Martinstor, een bijzondere bezienswaardigheid. Of beter nog: stap in de stadstram en rijdt tijdens een stadsrit onder de boogpoort door. De Martinstor is in 1901 van 22 naar 63 meter verhoogd, omdat de voormalige toren verzoop in de steeds groter wordende panden eromheen. De huidige witte toren heeft bakstenen motieven op de zijkanten en op het dak prijkt een lange piek.
In de buurt van de Martinstor – en door meerdere delen van Freiburg – vind je ‘Bächle’. Dit zijn 15 tot 75 centimeter smalle waterkanalen die door de straten lopen. Leuk voor kinderen om in te spetteren of bootjes in te laten varen. Sowieso is Freiburg een kindvriendelijke stad, want autovrij. En met zo’n 1700 zonuren per jaar is het bovendien een van de zonnigste steden van Duitsland.
6. Groots gondelgenot met Schauinslandbahn Freiburg
In een karretje boven de glooiende grasheuvels van de deelstaat Baden-Württemberg zweven: met de Schauinslandbahn beleef je het Zwarte Woud op een heel eigen manier. Met 3,6 kilometer is het de langste gondelbaan van Duitsland. Een rit duurt ongeveer 20 minuten. Vanaf het dorp Horben klim je van 473 meter hoogte naar de eindbestemming Schauinsland, een 1284 meter hoge berg nabij Freiburg. Intussen kijk je uit over de Freiburgse vallei vol naaldbomen, dorpen en grasvelden.
Op de top van Schauinsland staat de 31 meter hoge Eugen-Keidel-toren, die eruitziet als een hoogspanningsmast. Bestijg de ijzeren trappen en zie van het driehoekige platform met helder weer zelfs de contouren van de Zwitserse Alpen. Ook het Mijn Museum op de Schauinsland-berg biedt vermaak. Ga mee met een tour – uiteenlopend van 45 tot 150 minuten – en verken een deel van de 100 kilometer aan mijnschachten in de berg, waar is gezocht naar zilver, lood en zink.
7. Europa-Park: veelzijdig familievermaak
In Rust, 38 kilometer ten noordwesten van Freiburg, bevindt zich sinds 1975 het Europa-Park. Dit veelzijdige attractiepark van 97 hectare groot is opgedeeld in achttien themagebieden waarbij steeds een Europees land centraal staat (ook Nederland). Met meer dan honderd binnen- en buitenattracties, waaronder uiteenlopende waterattracties, valt er voor iedereen iets te beleven. Modern is YULLBE, het parkonderdeel waar je innovatieve virtual reality-belevenissen ervaart. Trek een VR-pak aan, zet een VR-bril op en wandel met een groepje door virtuele landschappen terwijl je diverse opdrachten uitvoert.
Voor klassieker pretparkplezier sjees je met 127 kilometer per uur over de Silver Star-achtbaan. Hiermee duik je 67 meter de diepte in en ervaar je het gevoel van een vrije val. De Snorri Touren in het Scandinavië-gedeelte levert een rustiger ritje op, ook geschikt voor jonge kinderen. Ontdek tijdens de boottocht met octopus Snorri het mysterieuze eiland Rulantica. Gaandeweg passeer je gezonken boegbeelden, nieuwsgierige zeemeerminnen en de in ijs vastgevroren zeeslang Svalgur.
8. Waterpret en klimplezier bij Titisee
Voor activiteiten op het water en tussen de bomen moet je bij de Titisee zijn. Dit populaire meer ligt ongeveer 30 kilometer ten zuidoosten van Freiburg in Baden-Württemberg en is ontstaan aan de voet van de Feldberg-gletsjer. Het meer ligt op 840 meter boven de zeespiegel, heeft een oppervlakte van 1,3 vierkante kilometer en is gemiddeld 20 meter diep. Verken het water voor een half uur met de elektrische aangedreven rondvaartboot (stil en milieuvriendelijk) of huur een waterfiets en trap door tot je zin in een plons hebt.
Op nog geen 1,5 kilometer van de Titisee biedt Action Forest Kletterwald klauter- en tokkelbaanplezier met zes klimparcoursen en twee tokkelbanen. Gezekerd aan klimtouwen balanceer je op wiebelende bruggen die uit niets meer bestaan dan planken en touwen. Op sommige plekken stijg je tot wel 21 meter tussen de groene boomtoppen.
9. Sauschwänzlebahn: sprookjesachtige stoomtrein
In het Zwarte Woud zijn meerdere spoorlijnen dwars door de bergen en naaldwouden aangelegd. Tijdens de Sauschwänzlebahn kijk je vanuit het raam van je wagon neer op groene valleien, kabbelende beekjes met rotsen en het natuurreservaat-annex-wandelgebied Wutachflühen. Een enkele rit met de zwarte stoomlocomotief met vijf coupés is 25 kilometer lang. Het spoor ligt tussen station Blumberg-Zollhaus en station Weizen en passeert vier bruggen en zes tunnels.
Eens per jaar wordt de tocht met de Sauschwänzlebahn extra sprookjesachtig. Tijdens de Sprookjes-rit stappen ook een verteller en uitbeelder mee in, die sprookjes zoals Sneeuwwitje tot leven brengen. Het betreft een retourrit van in totaal 50 kilometer, waarmee je 6,5 uur zoet bent. Je rijdt dezelfde route terug, dus naast het schouwspel binnen is er ook voldoende tijd om naar buiten te kijken en weg te dromen. Goed om te weten: de Sauschwänzlebahn rijdt een- of maximaal tweemaal per dag.
10. Boomkroonpad: op grote hoogte bomen verkennen
Bad Wildbad staat vooral bekend als kuuroord, vanwege de vele bubbelbaden. De bruisende locatie ligt aan de voet van de bijna 740 meter hoge Wildbader Sommerberg. De top hiervan is te voet te bereiken of met de Sommerbergbahn-kabelbaan. Hier valt voor jong en oud actie te beleven met het Boomkroonpad (Baumwipfelpfad Schwarzwald). Met deze houten bruggenroute loop je tussen de boomtoppen door. Onderweg kom je uiteenlopende uitdagingen tegen, waaronder de houten draaipuzzel waarmee je een plantenpatroon compleet moet maken.
Vanaf de entree is het ongeveer een kilometer lopen tot het eindpunt: een 40 meter hoge uitkijktoren. Vanaf hier kijk je uit over de boomtoppenzee van het Zwarte Woud. Ook leuk: naar beneden glijden via de spiraalvormige glijbaan, die als een reusachtige kurkentrekker vlak boven de grond hangt. Ook in de buurt (met eigen entreeprijs): de 400 meter lange Wildline-hangbrug. Op het hoogtepunt van deze houten brug in opwaartse boogvorm sta je 60 meter boven de grond.
11. De witte Abdij van Sankt Blasien
In Sankt Blasien, in het zuiden van het Zwarte Woud, staat de onvolprezen Abdij van Sankt Blasien. De geschiedenis van dit 9e-eeuwse bouwwerk is grotendeels in nevelen gehuld. Wel bekend is dat de originele abdij in 1768 is afgebrand en de renovaties duurden tot in 1781. Voor het huidige ontwerp stond het Pantheon in Rome model. Het neoklassieke bouwwerk is voorzien van een façade met zes pilaren en aan weerszijden een vierkante toren. De koepel met een doorsnede van 46 meter die tot 63 meter boven de grond reikt, springt echter het meest in het oog.
De voormalige abdij wordt ook weleens een kathedraal genoemd vanwege de omvang en allure, maar heeft niet die functie. Opvallend is dat er in 1874 wederom een groot vuur uitbrak. Tegenwoordig is er echter niets meer van de brandschade te zien. Het interieur is zelfs zo maagdelijk wit dat je kunt stellen dat de Abdij van Sankt Blasien geen smet op zijn blazoen heeft.
12. Schwarzwald Hochstrasse: sierlijke slingerweg
Met de auto of motor over het asfalt zoeven geeft een groots gevoel van vrijheid. Een gestaag tempo, lekkere muziek op en even het hoofd leegmaken. De Schwarzwald Hochstrasse biedt 60 kilometer aan sierlijke slingerwegen dwars door het bosrijke Baiersbronn. De weg leidt je via Baden-Baden naar Freudenstadt (of vice versa). Hierbij rijd je tussen naaldbomen door en over heuvels heen van soms een kilometer hoog. Mobiel mijmeren met uitzichten over het Rijndal en de Vogezen.
Aan de Schwarzwald Hochstrasse, ook bekend als B500, vind je veel plekken om de benen te strekken. De Mummelsee is vanwege het water, het uitzicht en de mogelijkheid tot een wandeling een van de meest geliefde plekken voor een pitstop. Loop een verkwikkend rondje om het meer dat een omtrek van 800 meter heeft. Hierbij kijk je uit op de Hornisgrinde: met 1164 meter de hoogste berg van het noordelijke deel van het Zwarte Woud.
13. Het Efteling-gevoel van Gengenbach
Gengenbach ligt onder de rook van Offenberg, heeft de omvang van een dorp, maar verwierf in de 13e eeuw stadsrechten. Het oude centrum – en de straat Engelgasse in het bijzonder – is een van de meest Efteling-achtige bezienswaardigheden van het Zwarte Woud. Dit deel dankt zijn sprookjesachtige sfeer aan de schitterende middeleeuwse vakwerkhuizen met houten balken in de muren. Deze staan aan geplaveide straten gemaakt van oude boerenkasseien.
Ook de Kinzigtorturm, de stadstoren met puntdak en toegangspoort, draagt bij aan het hoffelijke karakter van Gengenbach. Binnen in de 13e-eeuwse toren vind je het Museum der Gengenbacher Bürgergarde, met informatie over de geschiedenis en functie van deze voormalige hoofdingang. Op enkele avonden geeft een nachtwachter met lantaarn rondleidingen door de stad. De wakkerende vlam van diens lantaarn en de goudgele straatverlichting maken deze al charmante stad tijdelijk extra romantisch.
14. Museum Frieder Burda: moderne kunst in Baden-Baden
Het Zwarte Woud ademt klassieke schoonheid en natuur. Mede hierdoor valt het witte en strak opgetrokken Museum Frieder Burda in het stadspark van Baden-Baden op. Dit museum voor kunst uit de 20e en 21e eeuw is sinds eind 2004 geopend. Hier pronkt de privécollectie van de in 2019 overleden kunstverzamelaar Frieder Burda. Hij liet het ontwerp over aan de Amerikaanse architect Richard Meier, onder meer bekend van het stadhuis in Den Haag (dat de bijnaam ‘het IJspaleis’ draagt).
De privécollectie van Burda bestaat uit meer dan duizend werken. Veelal klassiek-moderne schilderijen, waaronder enkele doeken van Pablo Picasso, zoals de Reclining Nude-versie uit 1968. Maar je ziet ook standbeelden, foto’s en andere objecten waarin kleur vaak de hoofdrol speelt. Hiervan wordt steeds een wisselend deel tentoongesteld. Daarnaast tref je roulerende exposities aan. Zo hebben er werken gehangen van Gerhard Richter en Sigmar Polke en was er in 2019 een expositie van Banksy.
Bezoeken: 192
